DAMGALILARIN GÖZÜNDEN NE KADAR NORMAL?
Sosyal Uyum ve Girişimcilik Derneği olarak başlattığımız seminerler dizisinin dördüncü serisinde “Goffman Perspektifinden Madde Bağımlılığı” çalışmasını sunmak üzere yüksek lisans öğrencisi /araştırmacı Ferhat Rojhat Uçar konuk oldu. Derneğimizin üyesi İslim Nur Ürün moderatörlüğünde ilerleyen seminerde genel olarak ‘madde kullanımı, madde kullanıcılarının toplumsal damgalanma sürecindeki yeri, madde kullanıcılarının benliklerinin normal bireylere sunulma şekli ve normal olarak adlandırılan insan grubunun madde kullanıcılarına yönelik bakış açısı’ gibi konular Sosyolog Erving Goffman teorileri ile ele alındı. Yüksek Lisans tezini sunan Uçar, bu tez için birçok madde bağımlısı ile görüştüğünü şu sözlerle dile getirdi:
“Ben Gaziantep’te yaşıyorum ve yaşadığım mahalle özellikle madde bağımlılığı noktasında madde kullanıcılarının yaşadığı bir mahalle. Onlarla aynı yerde yaşadıkça toplumsal mekanizma tarafından ne ölçüde dışlandıklarını ve bu dışlanmaya yani bu damgalanmaya karşı kendilerini ne ölçüde koruduklarını merak ettim. Normal insanların onlara karşı olan bakış açısını az çok tahmin ediyordum fakat onların normal insanlara ve kendilerine olan bakış açısını bilmiyordum. Ve araştırmak istedim. Bu sebeple birçok madde bağımlısı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirdim. Ve görüşmelerden sonra anladım ki; bu damgayı kabul ettiklerinde kendilerini toplumdan dışlanmış hissediyorlar. Goffman da bu durumu damganın kabulü olarak ele alır.”
Sözleri ile araştırma sürecini başlatan unsurun; damgalı olanın normal olana bakış açısının merak edilmesi olduğunu söylemiştir. İlerleyen dakikalarda araştırmasında elde ettiği bulguları katılımcılar ile paylaşan Uçar; bu bulgular içinde madde bağımlılarının, bu sürece arkadaş çevresi, bireysel ve toplumsal sorunları aşma isteği gibi nedenler yüzünden dahil olduklarının altını çizdi. Görüşmelerinden elde ettiği bulguları doğrudan alıntı şeklinde katılımcılar ile paylaşan Uçar, madde bağımlılarının toplumsal damgayı kabul ettikleri anda bir yalnızlaşma sürecine girdiğinin de önemli bir bulgu olduğunu vurguladı. Son olarak madde bağımlılığı toplumsal mekanizma tarafından ‘normal olmayan’ şeklinde adlandırıldığı için madde bağımlılarının madde kullandıklarını özellikle ilk aşamalarda gizlediklerini, bunun için büyük bir çaba sarf ettiklerini de dile getirdi. Bu durumu da Goffman perspektifinden ele alarak damgalanma korkusu olarak değerlendirdi. Program akışı soru-cevap kısmının gerçekleşmesi ile son buldu. Başta bize sunduğu öğretici çalışmasından dolayı Ferhat Rojhat Uçar’a, moderatörlüğünden dolayı İslim Nur Ürün’e ve semineri ilgiyle takip eden tüm katılımcılarımıza teşekkür ederiz. Önemli araştırmalara imza atmak dileği ile…
